Ευρώπη: µια ήπειρος πολλών νοηµατικών γλωσσών

Οι νοηµατικές γλώσσες αποτελούν σηµαντικό τµήµα του γλωσσικού µωσαϊκού της Ευρώπης.Βασίζονται σε κωδικοποιηµένες κινήσεις των χεριών αντί σε ήχους και είναι εξίσου πλούσιες
µε τις οµιλούµενες γλώσσες όσον αφορά τις γραµµατικές δοµές, το συντακτικό και το λεξιλόγιο. Σε γενικές γραµµές, κάθε οµιλούµενη γλώσσα έχει µια αντίστοιχη νοηµατική.

Αριθµός των χρηστών νοηµατικής γλώσσας

Αν και δεν υπάρχουν λεπτοµερή στοιχεία για τον αριθµό των χρηστών νοηµατικής γλώσσας στην Ευρωπαϊκή Ένωση, η έρευνα του ευρωβ αρόµετρου που πραγµατοποιήθηκε το 2001
αποκάλυψε ότι το 0,2% των ερωτηθέντων γνώριζαν µια νοηµατική γλώσσα. Από το ποσοστό αυτό συνάγεται, αν και µε κάποια επιφύλαξη λόγω του µικρού µεγέθους του δείγµατος, ότι σε
επίπεδο ΕΕ υπάρχουν περί τους 900.000 χρήστες νοηµατικής γλώσσας. Σύµφωνα µε άλλες εκτιµήσεις, ένα στα χίλια άτοµα χρησιµοποιεί µια εθνική νοηµατική γλώσσα ως πρώτη
γλώσσα, ποσοστό που αντιστοιχεί σε µισό εκατοµµύριο περίπου άτοµα σε όλη την ΕΕ. Εκτός από τους κωφούς, οι οποίοι µπορεί να έχουν τη νοηµατική ως µητρική γλώσσα, στους χρήστες
νοηµατικής γλώσσας περιλαµβάνονται τα άτοµα µε µειωµένη ακοή, οι φίλοι και οι οικογένειές τους, καθώς και άλλα άτοµα που χρησιµοποιούν τη νοηµατική γλώσσα ως δεύτερη ή τρίτη γλώσσα.

Διαφορετικά νοµικά καθεστώτα

Το επίσηµο καθεστώς των νοηµατικών γλωσσών ποικίλλει µεταξύ των χωρών της ΕΕ

Τρεις χώρες αναγνωρίζουν την εθνική νοηµατική τους γλώσσα στο Σύνταγµά τους:
• Αυστρία (η νοηµατική γλώσσα αναγνωρίστηκε το 2005)
• Φινλανδία (η νοηµατική γλώσσα αναγνωρίστηκε το 1995)
• Πορτογαλία (η νοηµατική γλώσσα αναγνωρίστηκε το 1997)

Άλλα κράτη µέλη αναγνωρίζουν επίσηµα τη νοηµατική γλώσσα µέσω συγκεκριµένων µέτρων και νοµοθετικών πράξεων: η ολλανδόφωνη και η γαλλόφωνη κοινότητα του Βελγίου, η
Γερµανία, η Δανία, η Ελλάδα, το Ηνωµένο Βασίλειο, η Ιρλανδία, η Ισπανία – ιδίως η Καταλωνία -, η Λετονία, η Νορβηγία, η Σλοβενία και η Σουηδία.
Τα µέτρα αυτά έχουν την υποστήριξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, το οποίο το 1988 εξέδωσε ψήφισµα για τις νοηµατικές γλώσσες (που επαναλήφθηκε το 1998). Στο ψήφισµα
αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τα κράτη µέλη κλήθηκαν να προαγάγουν τη νοηµατική γλώσσα και να διασφαλίσουν ότι τα κωφά άτοµα µπορούν να εργαστούν και να σπουδάσουν
στη γλώσσα που προτιµούν. Από το 1996 έως το 1997, η Επιτροπή χρηµατοδότησε ένα ευρείας κλίµακας πρόγραµµα για την προαγωγή της αναγνώρισης των νοηµατικών γλωσσών, το οποίο
συντόνισε η Ευρωπαϊκή Ένωση Κωφών (EUD), η ευρωπαϊκή οµοσπονδία που εκπροσωπεί τις εθνικές οργανώσεις κωφών.

Εκπαιδευτικό Κέντρο ΕΝΓ Κρατύλος